معنی تنگ کشیدن - جستجوی لغت در جدول جو

تنگ کشیدن(اِ کَ دَ)

لغت نامه دهخدا

رنج کشیدن

رنج بردن، تحمل سختی و مشقت کردن، زحمت کشیدن

فرهنگ فارسی عمید

بند کشیدن

در بند و زندان گذرانیدن، در زندان به سر بردن

فرهنگ فارسی عمید

تیر کشیدن

درد گرفتن عضوی از بدن به حالتی که انگار سوزن در آن فرو می کنند، تیراندازی کردن

فرهنگ فارسی عمید

تخم کشیدن

(سُ دَ)

اخته کردن. از مردی انداختن

لغت نامه دهخدا

لنگه کشیدن

(شُ دَ)

پای کشیدن. (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

رنج کشیدن

(تَ گُ تَ)

تحمل مشقت و سختی کردن. تعب و زحمت را متحمل شدن. زحمت کشیدن. رنج بردن. مقاسات. (دهار). تکلف. بخشم رنج چیزی بکشیدن. (تاج المصادر بیهقی) :
کشیدی ورا گفت بسیار رنج
کنون برخور ای رنج دیده ز گنج.
فردوسی.
این آزادمرد در هوای ما بسیار بلاها دیده است و رنجهای بزرگ کشیده. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 286). و خواجه اسماعیل رنجهای بسیار کشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 254). خوارزمشاه را رنج باید کشید. (تاریخ بیهقی ص 355).
دل بیش کشد رنج چو دلبر دو شود
سر گردد رنجور چو افسر دو شود.
مسعودسعد

لغت نامه دهخدا

عنا کشیدن

(کَ دَ)

رنج بردن. تحمل زحمت کردن: جور و جفا و رنج و عنا کشیدی. (گلستان)

لغت نامه دهخدا

تیر کشیدن

(اِ لَ / لِ کَ دَ)

درد کردن. (آنندراج) (غیاث اللغات). احساس درد نمودن در امتداد یک خط. (ناظم الاطباء). دردی تند و تیز از جائی (در بدن) آغازیدن و بزود به جای دیگری منتهی گشتن چنانکه در اوجاع مفاصل و گزیدگی زنبور و جز آن. درد تندی که در قسمتی باریک از تن، از جائی شروع شده بجائی ختم شود: انگشتم تا بیخ بغلم تیر می کشد. (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا).
- تیر کشیدن بینی، باریک شدن آن چنانکه در ضعف و سستی بسیار. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
- تیر کشیدن زخم، بهم کشیده شدن زخم و سوزش کردن آن. (آنندراج) :
چسان ز درد چنین می توان مسلم جست
کشید تیر چو زخمم ز پشت مرهم جست.
تأثیر (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

تیغ کشیدن

(اَ کَ دَ)

شمشیر کشیدن. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
هوس قصد ناموس دارد دریغ
مگر برکشد شحنۀ عشق تیغ.
ظهوری (از آنندراج).
بر روی آفتاب چرا تیغ می کشد
ابروی ماه عید اگر مایل تو نیست.
صائب (از آنندراج).
چه لازم است کشد تیغ چشم خونخوارش
بروی دل که نفس تیز می کند کارش.
بیدل (از آنندراج).
تبسمی که به خون بهار تیغ کشید
که خنده بر لب گل نیم بسمل افتاده ست.
بیدل (ایضاً).
، سر برزدن:
و امروز خارهای مغیلان کشیده تیغ
گوئی که خود نبود در این بوستان گلی.
سعدی.
- تیغ کشیدن بینی، باریک شدن آن چنانکه در شخص هراسیده یا بیمارسخت. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). کنایه از خشک شدن گوشت بینی مریض، و این علامت بد است. (غیاث اللغات). راست و سرتیز شدن بینی و این حالت مشرف شدن بر مرگ باشد... (آنندراج) :
هرجا که سخن ز کندی طبع گذشت
ذوق سخن تو در دل جمع گذشت
بینی تو تیغ می کشد پیوسته
عمر تو تمام در دم نزع گذشت.
شفائی (ازآنندراج)

لغت نامه دهخدا

تنگ برکشیدن

(اِ دَ / دِ کَ دَ)

تنگ اسب را محکم بستن. آمادۀ سواری و کار ساختن اسب را. زین را بر اسب استوار کردن. آمادۀ حرکت و کارزار شدن:
همه اسب را تنگها برکشید
همه گرد بر گرد لشکر کشید.
فردوسی.
سواران سبک برکشیدند تنگ
گرفتند شمشیر هندی به چنگ.
فردوسی.
مهرگانت خجسته باد و دلت
برکشیده بر اسب شادی تنگ.
فرخی.
چون گرفتی فراز و پست و نشیب
برکش اکنون بر اسب رفتن تنگ.
ناصرخسرو.
هین منشین بیهده مسعودسعد
برکش بر اسب قضا تنگ تنگ.
مسعودسعد.
رجوع به تنگ کشیدن و تنگ و دیگر ترکیبهای آن شود

لغت نامه دهخدا

تنگی کشیدن

(اَ گِ رِ تَ)

عسرت کشیدن. سختی کشیدن:
چه فارغند ز بیم فشار تنگی قبر
کسان که تنگی مسکن کشیده اند امروز.
صائب (از آنندراج).
رجوع به تنگی شود

لغت نامه دهخدا

تنگ نشیمن

(تَ نِ مَ)

نشیمن تنگ که فراخ نباشد. (ناظم الاطباء).
- تنگ نشیمن نهنگ، دنیا و آسمان و روزگار. (ناظم الاطباء). رجوع به تنگ شود

لغت نامه دهخدا

تنگ رسیدن

(اِ تِ کَ دَ)

تنگ دررسیدن. قریب رسیدن به کسی. (آنندراج). سخت نزدیک رسیدن به کسی یا چیزی:
رسید آنگهی تنگ در شاه روم
خروشید کای مرد بیداد شوم.
فردوسی.
چون طوسیان تنگ دررسند من پذیره خواهم شد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 435). و بعد از آن خبر یافت که لشکرها که به سه راه رفته بودند تنگ دررسیدند. (فارسنامۀ ابن البلخی). چون میاجق قوت مقاومت نداشتی یاوگی آغازید و براه دینور... بیرون رفت و خوارزمشاه براثر، چون تنگ رسید میاجق جملۀ چهارپای پی کرد. (راحهالصدور راوندی). چون لشکر تنگ رسید او ترکمانان را گفت از من طمع ببرید. (راحهالصدور راوندی).
- به تنگ رسیدن دست، بیچاره و درمانده شدن. عاجز آمدن. چاره و حیله ای نداشتن:... و ضاق بهم ذرعاً، ای ضاق بهم ذرعه. بعضی مفسران گفتند ضاق قلبه، دلش تنگ شد به آن قوم و بعضی دیگر گفتند معنی آنست که دستش به تنگ رسید و این عبارتی است از آنکه چاره ندانست و حیله نیافت و در آن کار دست نتوانست زدن.... (تفسیر ابوالفتوح چ قمشه ای ج 5 ص 423). رجوع به تنگ و دیگر ترکیبهای آن شود

تنگ دررسیدن. قریب رسیدن به کسی. (آنندراج). سخت نزدیک رسیدن به کسی یا چیزی:
رسید آنگهی تنگ در شاه روم
خروشید کای مرد بیداد شوم.
فردوسی.
چون طوسیان تنگ دررسند من پذیره خواهم شد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 435). و بعد از آن خبر یافت که لشکرها که به سه راه رفته بودند تنگ دررسیدند. (فارسنامۀ ابن البلخی). چون میاجق قوت مقاومت نداشتی یاوگی آغازید و براه دینور... بیرون رفت و خوارزمشاه براَثر، چون تنگ رسید میاجق جملۀ چهارپای پی کرد. (راحهالصدور راوندی). چون لشکر تنگ رسید او ترکمانان را گفت از من طمع ببرید. (راحهالصدور راوندی).
- به تنگ رسیدن دست، بیچاره و درمانده شدن. عاجز آمدن. چاره و حیله ای نداشتن:... و ضاق بهم ذرعاً، ای ضاق بهم ذرعه. بعضی مفسران گفتند ضاق قلبه، دلش تنگ شد به آن قوم و بعضی دیگر گفتند معنی آنست که دستش به تنگ رسید و این عبارتی است از آنکه چاره ندانست و حیله نیافت و در آن کار دست نتوانست زدن.... (تفسیر ابوالفتوح چ قمشه ای ج 5 ص 423). رجوع به تنگ و دیگر ترکیبهای آن شود

لغت نامه دهخدا

تتق کشیدن

(مَلَ)

پرده کشیدن. (ناظم الاطباء) :
ظلمت به پیش چشمۀ حیوان تتق کشید
رفتیم و ذوق چشمۀ حیوان گذاشتیم.
وحشی.
رجوع به تتق و دیگر ترکیبهای آن شود

لغت نامه دهخدا

بند کشیدن

(نُ)

تکه و بند ازار را در نیفۀ شلوار و جز آن جای دادن.

لغت نامه دهخدا

رنگ کشیدن

(تَ مَسْ سُ جُ تَ)

رنگ دادن. رنگ بخشیدن. رنگ کردن. رجوع به رنگ دادن و رنگ کردن شود:
جواهر تو بخشی دل سنگ را
تو بر روی گوهر کشی رنگ را.
نظامی (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

تعب کشیدن

(نَ رَ دَ)

رنج بردن. درد کشیدن. سختی و محنت کشیدن:
کو صبح که بار شب کشیدم
در راه بلا تعب کشیدم.
خاقانی.
تو از گرانی خود می کشی تعب صائب
ز خار باد صبا ایمن از سبکباری است.
صائب (از آنندراج).
گبز است حاصلی که ز خرمن گذشته است
کی مور خواهشم تعب دانه می کشد.
اسیر (از آنندراج).
باقی به عبث تو زحمت خویش مکش
پیوسته تعب ز صحبت خویش مکش.
ملاعبدالباقی (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا